Niski wzrost dziecka często jest powodem niepokoju zarówno rodziców, jak i zajmujących się dzieckiem lekarzy.

Postęp nauk medycznych, rozwój nowych metod diagnostycznych, terapeutycznych i technik molekularnych przyczyniają się do coraz lepszego poznania mechanizmów działających na proces wzrastania. Wzrastanie jest skomplikowanym, wieloczynnikowym procesem, niedobór wzrostu u dziecka może wystąpić na wielu jego etapach.

Jakie są główne etapy wzrostu?

Wzrastanie przebiega w kilku etapach, zależnych od predyspozycji genetycznych i jest bezpośrednio związany z dojrzewaniem układów i narządów dziecka. Każdy z tych etapów jest jedyny, niepowtarzalny i nieodwracalny. Po narodzinach okres wzrastania dziecka można podzielić na trzy fazy: niemowlęcą, dziecięcą oraz pokwitaniową. W każdej z nich główną rolę odgrywają różne czynniki wzrostowe, których współdziałanie i wzajemne oddziaływanie prowadzi do osiągnięcia prawidłowego wzrostu i rozwoju dziecka.

1. W fazie niemowlęcej dominujący wpływ na tempo wzrastania odgrywają płodowe mechanizmy wzrastania. Faza ta charakteryzuje się spadkiem tempa wzrastania- z około 30 cm/ rok w pierwszych miesiącach życia, do około 10 cm/ rok przed ukończeniem 1 roku życia. U niemowląt wysokich rodziców obserwuje się mniejszą decelerację wzrastania, dzięki czemu osiągają one wyższy, docelowy wzrost już ok. 11 miesiąca życia. Z kolei niemowlęta z genetyczną predyspozycją do niskiego wzrostu rosnąc wolniej, osiągają ostatecznie swoją pozycję centylową najczęściej po ukończeniu pierwszego roku życia. Pod koniec okresu niemowlęcego w coraz większym stopniu na przebieg wzrastania wpływają: GH oraz IGF-1, które nakładając się na płodowe mechanizmy wzrastania, indukują krótkotrwałe przyspieszenie tempa wzrastania, określane mianem niemowlęcego skoku wzrostowego.
2. Faza dziecięca to czas od końca drugiego roku życia do okresu dojrzewania charakteryzuje się w miarę stałym tempem wzrastania (od 5-7cm/rok). U dzieci, u których okres przedpokwitaniowy jest wydłużony tempo wzrastania obniża się do 4 cm/rok. W okresie tym dominujący wpływ na tempo wzrastania i ostateczną wysokość ciała dziecka mają: czynniki genetyczne, a głównie wzrost rodziców.
3. Gwałtowne przyspieszenie wzrastania do ok. 8-9 cm/rok rozpoczyna się w fazie pokwitaniowej, która w głównej mierze decyduje o końcowym wzroście osobniczym.

Czy niedobór wzrostu wpływa na rozwój?

Dzieci o niskim wzroście i młodzież niskiego wzrostu są narażone na nieprzychylne reakcje otoczenia, które mogą powodować nieodwracalne szkody w psychice dziecka, zaburzać jego rozwój społeczny i emocjonalny. Zaniżona samoocena w okresie dzieciństwa skutkuje trwałymi zmianami osobowości i gorszą jakością życia w wieku dorosłym, dlatego też każde niskorosłe dziecko wymaga uważnej obserwacji tempa wzrastania a ostatecznie diagnostyki endokrynologa dziecięcego oraz leczenia farmakologicznego.

Na zaburzenia wzrostu dziecka ma wpływ wiele czynników. Mutacje pojedynczego lub wielu genów syntetyzujących czynniki wzrostowe i/lub ich receptory, są dobrze poznane, jednak istnieje szereg nie zidentyfikowanych dotąd czynników, które mogą decydować o wzroście ostatecznym człowieka.

„Wzrost nie świadczy o człowieku.” tak pisał Wiesław Myśliwski w „Bitwie pod Kannami”, jednak z doświadczenia wiemy, że odgrywa on istotną rolę w życiu i funkcjonowaniu każdego człowieka.

Opracowała: dr n. med. Magdalena Bosak-Prus, specjalista endokrynologii i diabetologii dziecięcej. Na podstawie materiałów własnych.
Powyższy tekst ma charakter wyłącznie edukacyjny i nie może zastąpić profesjonalnej diagnozy czy porady. Pamiętaj: każdy przypadek jest inny i wymaga indywidualnej oceny. Tej zaś powinien dokonać lekarz dysponujący specjalistyczną wiedzą, doświadczeniem i wynikami badań konkretnego pacjenta.

Diagnozowaniem i leczeniem dzieci z zaburzeniami wzrostu zajmuje się specjalista endokrynolog dziecięcy.

Jeżeli masz wątpliwości lub pytania dotyczące zaburzeń wzrostu dziecka zachęcamy do umówienia wizyty w Premium Clinic. Konsultacji udziela doświadczony specjalista, dr n. med. Magdalena Bosak-Prus .

Możesz teraz łatwo zarezerwować wizytę przez nasz serwis:

W przypadku problemów zapraszamy do rezerwacji telefonicznej wizyt: 71-716-24-84. Recepcjonistka pomoże znaleźć dogodny termin oraz przygotować się do wizyty.