Stawy krzyżowo-biodrowe (ang. sacroiliac joint, SI joints) to połączenia między bocznymi powierzchniami kości krzyżowej a kośćmi biodrowymi tworzącymi miednicę. Składają się one z gęstych, włóknistych więzadeł zapewniając jednocześnie elastyczność i stabilność. Ruchomość w obrębie stawu krzyżowo-biodrowego jest niewielka, wynosi zwykle od 1 do 3 stopni.
Jaka jest funkcja tych stawów?
Odgrywają one kluczową rolę w transferze ciężaru ciała z kręgosłupa na nasze nogi. Choć są mało znane, mają kluczowe znaczenie dla naszej mobilności, zdrowia i komfortu życia. Ich funkcjonowanie wpływa na sposób, w jaki poruszamy się, siadamy, a nawet leżymy. Przez ich nieustanną pracę, mogą być narażone na różne schorzenia i dolegliwości, które jeśli niezauważone, mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych.
Jak rozoznać ból pochodzący ze stawuów krzyżowo-biodrowych?
Ból wynikający z problemów ze stawami krzyżowo-biodrowymi może przybierać różne formy i nasilenie. Może on wystąpić niespodziewanie, na przykład podczas podnoszenia ciężkiego przedmiotu czy gwałtownego ruchu. Odczuwamy go jako pieczenie, mrowienie lub uczucie „strzału”. Często manifestuje się jako ostry, dokładnie zlokalizowany dyskomfort w górnej części pośladka, który łatwo można wskazać jednym palcem. Ból może promieniować na pośladek, biodro, a nawet udo. Wiele osób doświadcza zaostrzenia bólu podczas zmiany pozycji, na przykład podczas przechodzenia z siedzenia do stania, podnoszenia nogi czy prostowania się. Innym, często występującym obok bólu objawem jest ograniczenie zakresu ruchu w dolnym odcinku kręgosłupa oraz uczucie „zablokowania” przy pewnych ruchach.
Uwaga! Rozumienie charakteru bólu jest kluczowe dla lekarza w celu postawienia dokładnej diagnozy i zaproponowania odpowiedniego leczenia. Jeśli doświadczasz bólu opisanego powyżej, ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem specjalistą w celu oceny stanu stawów krzyżowo-biodrowych.
Jaka jest przyczyna bólu stawów krzyżowo-biodrowych?
Są to stawy o dużej wytrzymałości, ale nie są one odporne na działanie przeciążenia i urazy. Mechanizm zmian przeciążeniowych polega na kumulacji drobnych uszkodzeń tkanek stawowych, które pojawiają się w wyniku długotrwałego działania sił przekraczających zdolność adaptacyjną tkanek. Dolegliwości mogą dotyczyć jednego lub obu stawów. Długo utrzymujące się obciążenie, zwłaszcza w niewłaściwej pozycji, prowadzi do nadmiernego zużycia oraz mikrourazów. Mikrourazy to drobne uszkodzenia tkanek stawowych, które pojawiają się w wyniku powtarzalnych, niewielkich urazów i mogą prowadzić do przewlekłego bólu tej okolicy.
Mogą one pochodzić również z błędnych nawyków ruchowych, częstego podnoszenia ciężarów czy intensywnych ćwiczeń fizycznych.
Gwałtowny ruch w obrębie dolnej części pleców, zwłaszcza w połączeniu z rotacją tułowia, mogże prowadzić do „naciągnięcia”, które powoduje nagły ból. Jest ono rezultatem gwałtownych, nieoczekiwanych ruchów, które powodują przekroczenie zakresu ruchu stawu, prowadząc do rozciągnięcia więzadeł czy mięśni.
Uwaga! Objawy te często są mylone z typowym bólem pleców lub urazem kręgosłupa. Dlatego ważne jest, aby w przypadku podejrzenia urazu tego stawu skonsultować się z lekarzem w celu dokładnej diagnozy i wdrożenia odpowiedniego leczenia.
Czy ból stawów może wynikać z innych przyczyn niż uraz i proces zwyrodnieniowy?
Ból stawów krzyżowo-biodrowych nie zawsze jest wynikiem urazu czy procesów zwyrodnieniowych. Istnieje szereg innych, mniej oczywistych przyczyn, które mogą prowadzić do dyskomfortu w tym obszarze. Wszystkie te przyczyny wymagają dokładnej diagnozy i odpowiedniej interwencji lekarskiej. Należą do nich:
- Choroby zapalne: Takie jak spondylitis ankylosans (zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa), reumatoidalne zapalenie stawów czy łuszczycowe zapalenie stawów mogą atakować stawy krzyżowo-biodrowe, prowadząc do bólu i sztywności.
- Zakażenia: W rzadkich przypadkach, ból stawu krzyżowo-biodrowego może być wynikiem zakażenia w obrębie stawu lub sąsiadujących tkanek.
- Choroby układowe: Takie jak fibromialgia czy choroby autoimmunologiczne mogą powodować ból w wielu stawach, w tym krzyżowo-biodrowych.
- Czynniki hormonalne: Niektóre kobiety doświadczają bólu w stawach krzyżowo-biodrowych w okresie ciąży z powodu rozluźnienia więzadeł spowodowanego zmianami hormonalnymi.
Gdzie można wykonać konsultację?
Opracował: dr n. med. Tomasz Szczepański.
Powyższy tekst ma charakter wyłącznie edukacyjny i nie może zastąpić profesjonalnej diagnozy czy porady. Pamiętaj: każdy przypadek jest inny i wymaga indywidualnej oceny. Tej zaś powinien dokonać lekarz dysponujący specjalistyczną wiedzą, doświadczeniem i wynikami badań konkretnego pacjenta.
Bibliografia:
Bochenek A., Reicher M.: „Anatomia człowieka. Tom I. Anatomia ogólna, kości, stawy i więzadła, mięśnie”. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2006
Bogduk N., Burton K., Dolan P., Adams M.: „Biomechanika bólu kręgosłupa”. DB Publishing, Warszawa, 2010
Aebi M., Boos N., Jarmużek P.: „Choroby kręgosłupa”. MediPage, Warszawa 2016
Szukasz informacji na temat kręgosłupa, diagnozowania i metod leczenia?
Choroby kręgosłupa mogą wpłynąć na każdy aspekt Twojego życia, od codziennych czynności po Twoje ogólne samopoczucie. Nasz blog jest dedykowany tematyce kręgosłupa i wszystkiemu, co z nim związane. Przeczytaj najnowsze badania, opinie ekspertów i historie osób, które poradziły sobie z problemami kręgosłupa. Poznaj praktyczne porady dotyczące ćwiczeń, diety i stylu życia, które pomogą Ci dbać o zdrowie Twojego kręgosłupa.