Nadpotliwość (hiperhydroza) oznacza stan, kiedy wydzielanie potu jest nadmierne w stosunku do aktualnych potrzeb organizmu związanych z regulacją cieplną, a więc z utrzymywaniem prawidłowej temperatury ciała. Za produkcję potu odpowiadają gruczoły potowe ekrynowe. Ich uogólniona lub miejscowa nadczynność prowadzi do wydzielania ponad 50 mg potu na minutę (norma to 0,5-1mg/min). Nadmierną potliwością z reguły objęte są: części dłoniowe rąk i podeszew stóp (60% pacjentów), doły pachowe (30-40%), czoło i górna warga, pośladki i pachwiny.
Przyczyna nadmiernego pocenia się nie jest do końca poznana, prawdopodobnie wynika ona z nieprawidłowej czynności autonomicznego układu nerwowego. Uważa się, że kluczowe są zaburzenia funkcji układu współczulnego, zwłaszcza jąder podwzgórza i ich połączeń w mózgu. Kluczowym neuroprzekaźnikiem, który reguluje funkcjonowanie gruczołów potowych jest acetylocholina.
Jakie są najczęstsze czynniki prowokujące nadpotliwość?
Należą do nich:
— stres, emocje,
— ból, gorączka,
— kofeina, ostre przyprawy
— podwyższona temperatura otoczenia.
Bardzo istotna jest również rola czynników genetycznych – wywiad rodzinny w kierunku nadpotliwości ma aż 30-62% pacjentów.
Fizjologicznej nadpotliwości sprzyjają: wysoka temperatura otoczenia, niektóre przyprawy lub pokarmy, stres emocjonalny, wysiłek fizyczny i otyłość.
W jakich schorzeniach występuje objawowa nadpotliwość?
Nadpotliwość objawowa (przeciwieństwo fizjologicznej) może wystąpić w następujących schorzeniach:
— choroby endokrynologiczne (nadczynność tarczycy, nadczynność przysadki, guz chromochłonny nadnerczy),
— choroby neurologiczne (choroba Parkinsona, uszkodzenie układu nerwowego),
— ostre choroby gorączkowe,
— cukrzyca,
— inne: choroby nowotworowe, chłoniaki.
Jak diagnozować nadmierne pocenie się?
W diagnostyce nadpotliwości bardzo istotne jest wykluczenie przyczyn organicznych nadpotliwości, dlatego podstawę rozpoznania stanowi zebranie dokładnego wywiadu lekarskiego. Do oceny nadpotliwości wykorzystuje się najczęściej test Minora, czyli próbę jodowo-skrobiową. Na jej podstawie można dokładnie zlokalizować nadczynne gruczoły potowe.
Leczenie – jakie i dla kogo?
Przede wszystkim należy dążyć do wyeliminowania przyczyn nadmiernego wydzielania potu (np. lecząc chorobę podstawową lub modyfikując zaleconą farmakoterapię). W innych przypadkach pozostaje leczenie objawowe.
Jak skutecznie leczyć nadpotliwość?
Najskuteczniejszą metodą leczenia hiperhydrozy są iniekcje toksyny botulinowej w wybrane okolice ciała (pachy, donie, stopy). Lek na wiele miesięcy blokuje wydzielanie potu przez gruczoły potowe. Metoda jest bezpieczna, a iniekcje wykonuje się cienką igłą podając niewielką ilość preparatu tuż pod skórę.
Leczenie nadpotliwości pach nie jest zbyt bolesne i nie jest obarczone ryzykiem istotnych powikłań. Do najczęściej obserwowanych zaliczamy zaczerwienienie w miejscu wkłucia. Poprawę (redukcję wydzielania potu) można zauważyć już po tygodniu od zabiegu, a pełen efekt obserwowany jest po około 3 tygodniach. Efekt utrzymuje się zwykle 6 – 12 miesięcy.
Dzięki zastosowaniu toksyny botulinowej można uniknąć stosowanych niegdyś inwazyjnych metod leczenia, które obarczone były bardzo dużym ryzykiem powikłań i działań niepożądanych.
Opracowała: dr n. med. Marta Waliszewska-Prosół z Kliniki Neurologii Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu.
Opracowanie na postawie: Lakraj A.D., Moghimi N., Jabbari B. Hyperhidrosis: anatomy, pathophysiology and treatment with emphasis on the role of botulinum toxins. Toxins. 2013; 5: 821-840. Grabell D.A., Hebert A.A. Current and emerging medical therapies for primary hyperhidrosis. Dermatologic Therapy. 2017; 7: 25-36. Jednocześnie informujemy że wiedza z bloga nie zastępuje konsultacji u specjalisty.
Jeżeli masz wątpliwości lub pytania dotyczące nadmienego pocenia się, chciałbyś skonsultować się z specjalistą zajmującą się tym problemem zachęcamy do umówienia wizyty u dr n. med. Marty Waliszewskiej-Prosół. To specjalista neurolog z dużym doświadczeniem klinicznym prowadzący również diagnostykę i terapię nadpotliwości.
Możesz teraz łatwo zarezerwować wizytę przez nasz serwis:
W przypadku problemów zapraszamy do rezerwacji telefonicznej wizyt: 71-716-24-84. Recepcjonistka pomoże znaleźć dogodny termin oraz przygotować się do wizyty.